Thư chiến tranh mới được đào bới cho thấy Giáo hoàng Piô XII có thể đã biết về Holocaust sớm hơn những gì người ta từng nghĩ trước đây.
Tờ báo Ý Corriere della Sera, vào Chủ nhật đã tái hiện một bức thư đánh máy mới đây được tìm thấy trong kho lưu trữ Vatican.
Bức thư có ngày 14 tháng 12 năm 1942 dường như mâu thuẫn với lập trường chính thức của Tòa Thánh vào thời điểm đó, đó là thông tin họ có là mơ hồ và chưa được xác minh.
Được viết bởi Cha Lother Koenig, một dòng Tên trong kháng chiến chống phát xít ở Đức, bức thư được gửi tới thư ký cá nhân của giáo hoàng tại Vatican, Cha Robert Leiber, cũng là người Đức.
Bức thư được một nhân viên lưu trữ nội bộ Vatican tìm lại và công bố với sự khuyến khích của các quan chức Tòa Thánh.
Nhà sử học lưu trữ Vatican Giovanni Coco nói với Corriere rằng tầm quan trọng của bức thư là “rất lớn, một trường hợp độc nhất vô nhị” bởi nó cho thấy Vatican đã có thông tin rằng các trại lao động thực chất là những nhà máy tử thần.
Trong bức thư, Koenig nói với Leiber rằng các nguồn tin đã xác nhận khoảng 6.000 người Ba Lan và người Do Thái bị giết mỗi ngày trong “lò SS” ở trại Belzec gần Rava-Ruska, khi đó thuộc về Ba Lan do Đức chiếm đóng.
Khi được phóng viên Corriere hỏi liệu bức thư có cho thấy Piô biết, Coco nói: “Vâng, và không chỉ từ đó.”
Bức thư đề cập đến hai trại phát xít khác – Auschwitz và Dachau – và cho thấy có thể còn những bức thư khác giữa Koenig và Leiber bị thất lạc hoặc chưa được tìm thấy.
Những người ủng hộ Piô nói ông đã hoạt động hậu trường để giúp đỡ người Do Thái và không lên tiếng để tránh làm tình hình tồi tệ hơn cho người Công giáo ở châu Âu dưới sự chiếm đóng của Đức quốc xã. Những người chỉ trích ông nói rằng ông thiếu lòng can đảm để lên tiếng về những thông tin mà ông có bất chấp những lời kêu gọi từ các cường quốc Đồng Minh đang chiến đấu với Đức.
Việc phát hiện ra bức thư diễn ra hơn 4 năm sau khi Giáo hoàng Phanxicô quyết định mở cửa kho lưu trữ Vatican về Giáo hoàng Piô XII, người mà nhiều nhóm Do Thái cáo buộc đã làm rất ít để ngăn chặn Holocaust.
Phanxicô tuyên bố rằng giáo hội “không sợ lịch sử”, và nói rằng Kho lưu trữ bí mật Vatican sẽ mở cửa cho các nhà nghiên cứu.
“Giáo hội không sợ lịch sử. Trái lại, nó yêu lịch sử, và muốn yêu nó hơn nữa, giống như nó yêu Thiên Chúa,” Phanxicô nói với các nhân viên tại kho lưu trữ. “Vì vậy, với cùng niềm tin như các vị tiền nhiệm của tôi, tôi mở ra, và tin tưởng giao cho các nhà nghiên cứu, di sản tài liệu này.”
