(SeaPRwire) –   Liệu cần gì để chống lại những câu chuyện tiêu cực phổ biến về người Trung Quốc tại Hoa Kỳ và người Mỹ tại Trung Quốc? Một sự hợp tác opera Trung-Mỹ vừa ra mắt tại Lincoln Center và sẽ lưu diễn đến Bắc Kinh, Hồng Kông và Berlin, đưa ra một câu trả lời, với một câu chuyện nhân văn hóa Đông-Tây.

Sau một thời gian quan hệ lạnh nhạt, được khuếch đại bởi COVID-19, sự hợp tác giữa New York và Thượng Hải này có thể thúc đẩy các kết nối văn hóa giữa hai quốc gia. Điều này quan trọng vì văn hóa có thể mở ra cánh cửa cải thiện trong các lĩnh vực khác như an ninh và thương mại. Trong cuộc họp thượng đỉnh, Tổng thống Biden và Tập Cận Bình đã nhận ra sự cần thiết phải nắm bắt thời khắc hậu COVID này để kết nối lại người dân với nhau.

“Mặc dù mối quan hệ của chúng ta có thể luôn cạnh tranh, nhưng hai xã hội phải tìm hiểu về nhau”, Nicholas Burns, Đại sứ Hoa Kỳ tại Trung Quốc, cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với tôi. Ông nói thêm, “Ngoại giao văn hóa là một phần rất quan trọng trong những gì chúng tôi làm”.

Đối với hai siêu cường cạnh tranh, Émigré là phương tiện văn hóa hoàn hảo vì nó miêu tả một khoảnh khắc trong lịch sử chung. Không giống như cách tiếp cận lâu đời và đã được kiểm chứng của Chiến tranh Lạnh là cử các đại sứ văn hóa Hoa Kỳ ra nước ngoài, chẳng hạn như gần đây, Émigré là sự hợp tác song phương, mang cốt lõi là một câu chuyện hiện đại của Trung Quốc.

Émigré lấy bối cảnh thành phố Thượng Hải vào Thế chiến thứ II với hai câu chuyện tình hư cấu. Câu chuyện làm sáng tỏ một giai đoạn ít người biết đến trong lịch sử quan hệ giữa Trung Quốc và phương Tây.

Vào cuối những năm 1930, khi Hoa Kỳ và phương Tây quay lưng lại với những người tị nạn Do Thái, Thượng Hải đã tiếp nhận gần hai mươi nghìn người chạy trốn khỏi Đức Quốc xã. Họ gia nhập cộng đồng Do Thái được thành lập vào năm 1930 tại thành phố quốc tế này, bao gồm các gia đình giàu có, những người từ đầu thế kỷ 20 đã thúc đẩy sự trỗi dậy về kinh tế và văn hóa của Thượng Hải để trở thành “Paris phương Đông”.

Nhưng trong thời kỳ Nhật Bản chiếm đóng, phần lớn cộng đồng Do Thái bị nhồi nhét vào một khu ổ chuột tại quận Hồng Khẩu, một trong những khu nghèo nhất của thành phố. Người dân Trung Quốc và Do Thái đều bị người Nhật đàn áp.

Giám đốc Bảo tàng người tị nạn Do Thái tại Thượng Hải, Jian Chen đã chia sẻ với tôi trong một cuộc trò chuyện gần đây rằng, “… họ [người Trung Quốc và người Do Thái ở Thượng Hải] đã cùng nhau giúp đỡ lẫn nhau, để chống lại bạo lực và bất công. Chúng tôi rất lấy cảm hứng rằng trong những thời khắc đen tối nhất, họ đã để lòng tốt dẫn lối.” Émigré ghi lại khoảnh khắc lịch sử này khi Lina, nữ anh hùng người Trung Quốc hư cấu, bất chấp cha mình để kết hôn với Josef, một người tị nạn Do Thái, giải thích với Josef rằng họ “là bạn đồng hành trong đau khổ” (shoulan tongbao).

Việc Émigré kể câu chuyện về sự hào hiệp của người Trung Quốc khi Hoa Kỳ thờ ơ có thể đã ảnh hưởng đến quyết định của Trung Quốc 5 năm trước, tại thời điểm thù địch sâu sắc giữa hai nước, để bật đèn xanh cho sự hợp tác đầy tham vọng giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ này.

Mọi chuyện bắt đầu vào năm 2019 khi Long Yu, nhạc trưởng nổi tiếng của Dàn nhạc giao hưởng Thượng Hải, đề xuất với người bạn của mình, nhà soạn nhạc Aaron Zigman (nổi tiếng với “The Notebook” và hàng chục bản nhạc phim khác) và Dàn nhạc giao hưởng New York, cùng hợp tác vào một tác phẩm làm sáng tỏ khoảnh khắc lịch sử chung này giữa quê hương yêu dấu Thượng Hải của ông và phương Tây. Trong suốt quá trình phát triển Émigré, Yu đã hướng dẫn đội ngũ sáng tạo bao gồm nhà viết lời Mark Campbell, nhà thơ Brock Walsh và đạo diễn Mary Birnbaum, nhắc nhở họ rằng Thượng Hải là nhân vật chính trong câu chuyện.

Giữa bối cảnh truyền thông độc hại hạ thấp người khác ở cả Hoa Kỳ và Trung Quốc, Émigré đã được đông đảo khán giả ở Thượng Hải và New York đón nhận nhiệt tình, nhân văn hóa những người thường được miêu tả là đối thủ cạnh tranh hoặc mối đe dọa của nhau. Như Brock Walsh (người viết lời) đã bình luận với tôi: “Âm nhạc có thể đóng một vai trò mà không gì khác có thể làm được để làm mềm đi lập trường cứng rắn của mọi người.

Tuy nhiên, chính trị đương thời vẫn còn đó. Ngay cả khi Trung Quốc nhận được lời khen ngợi xứng đáng vì đã che chở cho những người tị nạn Do Thái khỏi Đức Quốc xã, chúng ta không thể quên những gì đã xảy ra tại Tân Cương.

Buổi họp báo ra mắt Émigré diễn ra vào tháng 7 năm 2023. Tại sao vậy? Một sự kiện xen ngang dường như không liên quan, cuộc chiến tranh Gaza có thể đưa ra lời giải thích. Theo các nguồn tin của Trung Quốc và Mỹ, khi Trung Quốc tìm cách phân biệt lập trường của mình với quan điểm ủng hộ Israel của Hoa Kỳ, việc hạn chế chú ý vào sự hợp tác lớn giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc này có thể là điều mong muốn.

Nhưng cuối cùng, Émigré, có sẵn, thực hiện được điều mà chỉ văn hóa mới làm được: phân biệt giữa con người với chính phủ của họ. Bằng cách đó, nó đáp ứng được nhu cầu của thời đại chia rẽ này là “những câu chuyện nhắc nhở chúng ta về thời điểm con người chăm sóc lẫn nhau”. Đây là những bước thiết yếu để hai xã hội hiểu biết về nhau một lần nữa.